ĐA DẠNG HÓA SẢN PHẨM, THỊ TRƯỜNG VÀ SỰ PHỤ THUỘC XUẤT KHẨU NGÀNH HẢI SẢN, GIẦY DÉP, VÀ THỦ CÔNG MỸ NGHỆ CỦA VIỆT NAM
Đoàn Quang Hưng, Đào Ngọc Tiến
Abstract
Tóm tắt
Để giảm thiểu rủi ro, đa dạng hóa xuất khẩu là một phần quan trọng trong chiến lược phát triển của doanh nghiệp. Trong nghiên cứu này, chúng tôi xây dựng chỉ số đa dạng hóa sản phẩm, đa dạng hóa thị trường, và sự phụ thuộc xuất khẩu dựa trên phương pháp của Ngân hàng Thế giới và Tổ chức Phát triển và Thương mại của Liên hợp Quốc (UNCTAD) với số liệu của ngành hải sản, giầy dép, và thủ công mỹ nghệ của Việt Nam. Kết quả cho thấy, nhìn chung, cả ba ngành đều có mức độ đa dạng hóa thấp dẫn đến dễ bị tổn thương bởi những cú sốc về thương mại, trong đó, ngành hải sản có mức độ đa dạng hóa cao nhất, tiếp theo là ngành giầy dép và cuối cùng là ngành thủ công mỹ nghệ. Các doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài có thị trường và sản phẩm đa dạng hơn trong ngành giầy dép so với các doanh nghiệp nội địa. Ngược lại, ở hai ngành hải sản và thủ công mỹ nghệ doanh nghiệp nội địa có mức độ đa dạng hơn doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài.
Thêm nữa, doanh nghiệp có thể tự tính các chỉ số sử dụng số liệu của chính doanh nghiệp dựa trên phương pháp của nghiên cứu này và sau đó, họ có thể so sánh với các tứ phân vị của chỉ số trong ngành[1]. Ví dụ, nếu giá trị các chỉ số này của doanh nghiệp thấp, tức nằm trong khoảng tứ phân vị thứ nhất thì ít phụ thuộc xuất khẩu hay tính đa dạng hóa nói chung là cao và có thể phản ứng tốt với những cú sốc về thương mại. Ngược lại, các chỉ số càng nằm trong vùng tứ phân vị cao thì càng phụ thuộc xuất khẩu hơn.
Từ Khóa: đa dạng hóa xuất khẩu, sự phụ thuộc xuất khẩu, giầy dép, hải sản, thủ công mỹ nghệ.
Abstract
To reduce the risks, export diversification is one of the important strategies of exporting firms. In this paper, we develop the product diversification, market diversification, and export reliance indexes based on methodology of the World Bank and the United Nations Development and Trade (UNCTAD) using data on seafood, footwear, and handicrafts from Vietnam. The results show that, in general, all sectors have a low level of diversification leading to vulnerability to trade shocks, in which the seafood sector has the highest level of diversification, next is the footwear sector and the handicraft sector. Foreign direct investment enterprises have more diversified markets and products in the footwear sector compared to domestic firms. In contrast, in the seafood industry and handicrafts domestic enterprises are more diversified than foreign direct investment enterprises.
Keywords: export diversification, export reliance index, footwear, seafood, handicrafts
[1] Nhìn vào các chỉ số, chúng ta rất khó biết giá trị nào là tốt để doanh nghiệp có thể so sánh. Theo phương pháp thống kê, vì vậy, chúng tôi phân chia mỗi chỉ số thành 4 phần (tứ phân vị) để so sánh. Ví dụ, ngành hải sản chỉ số phụ thuộc xuất khẩu có 3 ngưỡng giá trị như sau: 0.17; 0.34; 0.56; tương ứng với tứ vị phân thứ nhất đến tứ vị phân thứ ba. Ngành giầy dép là 0.24; 0.42; 0.65 và ngành thủ công mỹ nghệ là 0.25; 0.49; 0.80.
